İSTANBUL (İGFA) – Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Barış Erdoğan, orta ve orta alt sınıfların baht oyunlarına ve borsaya bakış açıları hakkında değerli değerlendirmelerde bulundu, tavsiyelerini paylaştı.
Dünyanın her tarafında toplumsal ve ekonomik seviyesi düşük olan bireylerin riskli işlere daha çok para yatırdığı ve talih oyunlarına daha çok para harcadığının görüldüğünü vurgulayan Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Özellikle ekonomik krizlerin yaşandığı devirlerde bu davranış biçimi daha da yaygınlaşıyor. Örneğin ABD’deki hanelerin piyango bileti harcamaları yılda yaklaşık 162 dolarken, düşük gelirli haneler yaklaşık 289 dolar harcıyorlar. Gelir düzeyi yılda 10 bin doların altına düşen bireyler ise yılda 597 dolarlık baht oyunu harcaması yapıyorlar.” dedi.
Orta ve alt orta sınıfların sınıfsal pozisyonlarına uygun olarak baht oyunlarının yerine daha çok borsa, coin ve kaldıraçlı forex piyasaları üzere alanlara yöneldiklerini söz eden Prof. Dr. Barış Erdoğan “Ama bu oyuncular birebir baht oyunu oynar üzere bu finansal alanlarda hareket ediyorlar. Meğer borsalar bir yatırım yeridir. Lakin halkın ağzında genelde borsada oynamak sözü kullanılıyor. Bu telaffuz bir tesadüf değil gerçeğin açıkça lisana gelmesidir.” diye konuştu.
Borsada paylara parasını yatıran ve bunu oyun üzere gören orta ve orta alt sınıfların finansal okuryazarlık bilgisi yerine yazgı, talih, büyü yahut akran kümelerinin tesiriyle hareket ettiklerine dikkat çeken Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Borsa yatırımcı platformlarındaki yazışmalar, orta ve orta alt sınıfların borsa ve yatırımla nasıl bir bağlantı kurduğunu açıkça gösteriyor. Toplumsal yapıdan kaynaklı hayal kırıklıklarını, dezavantajlı pozisyonlarını karşıt düz etmek için bir gün paylara bir öbür gün coinlere bel bağlayan bu kitle, yatırım araçlarıyla adeta duygusal bağ kuruyor. Platformlardaki yazışmalara baktığımızda bu yatırım enstrümanlarını bazen bir yarış atı üzere görüp ‘yürü oğlum, kızım’ diye yorum yazanlara, ‘bugün bari bizi güldür’ diye hisseden medet umanlara, ya da paya küfür edenlere çokça rastlanabiliyor.” dedi.
Prof. Dr. Barış Erdoğan, borsayı bir talih oyunu üzere gören ve çoğunlukla da borsada kağıtlar muhakkak bir düzeye ulaştıktan sonra giriş yapan bu kitlenin fiyatların daima yükseleceğini umut ettiğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti: “Tıpkı öbür kumar oyunlarındaki üzere borsa oyuncusu da daima toplumsal statüsüyle ilgili memnuniyetsizliğini ve dezavantajlı pozisyonunu kısa müddette düzeltebileceği hayaller eder. Borsa yükselirken oluşan çok optimist hayaller, düşerken ise felaket senaryolarına dönüşür. Zorlukla oluşturulmuş yılların birikimi ya da borç para ile oluşturulan portföye bütün umutlar ve riskler bağlanıldığı için oyuncu gün içinde onlarca kere borsadaki durumu huzursuzca denetim etme muhtaçlığı duyar. Halbuki dünyanın en büyük borsa yatırımcılarından Warren Buffet’nin çalışma odasında bilgisayar bile yoktur. Şuur paha yatırımcıları finansal raporları okuyarak, dünyadaki makro gelişmeleri takip ederek uzun vadeli yatırım yaparlar ve birçok vakitte kazanan onlar olur.”
Borsaya giren orta ve orta alt sınıfların tıpkı kumarhaneye yeni girenler üzere birinci başta kazanıp borsa belirli bir düzeyin üstüne çıkmışken kâğıt almaya başladıklarını belirten Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Ama borsa bir noktaya gelir ve düşüş başlar. Oyuncu gün içindeki tansiyonlardan kaçmak, umut, hayallere dalmak ve öfkesini kusmak için daima olarak borsa ekranını telefonundan bilgisayarından takip etmeye başlar. Bu süreç bir müddet sonra adeta öbür bağımlılıklar üzere patolojik bir sorun haline de gelebilir.” ikazında bulundu.
Konsantrasyonun borsaya ağırlaştırılmasının temel işleri ve aileyi vakit içinde geri plana yanlışsız da atabileceğini tabir eden Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Türkiye borsaları akşam 18’de kapanır lakin gece yarısına kadar Amerikan borsaları açıktır. Asya piyasaları, coin borsaları aslında 7 gün 24 saat açık. Böylelikle yatırım dünyası tüm vaktinizi ve uykularınızı çalabilir. Ruhsal ve toplumsal olarak böylesi bir ortama hazır olmayanlar bilhassa de orta ve orta alt sınıflar hem şahsî olarak bu işten ziyan görüyorlar hem de iş, aile ve toplumsal etrafları olan münasebetlerini ihmal etme riski taşıyorlar. Yani hem maddi hem de manevi ziyana uğrama ihtimalleri çok yüksek. O yüzden borsayı günlük bir oyun değil orta ve uzun vadeli bir yatırım alanı olarak görmek hem kişisel hem de toplumsal sıhhatimiz için gerekli ve kıymetli.” dedi.
